You are here

Fortyfikacje Mierzei Helskiej

Na skróty: mapa / w pobliżu (6) / zdjęcia (91) / popularne (6) / komentarze (14)

Obserwuj Znajkraj na Facebooku i Instagramie :-)

Nasi Partnerzy

Rowery turystyczne
Bird.pl. Wędrowne wczasy rowerowe
Wędrowne wczasy rowerowe
Szlaki rowerowe w Brandenburgii

Trasa wycieczki na mapie

Kapitanat portu w Helu
Punkt informacji turystycznej w Helu

Mierzeja Helska to nie tylko plaże i bikini, ale i kilkadziesiąt lat historii militarnej Polski. Korzystając ze ścieżki rowerowej biegnącej po Półwyspie Helskim nasz kolejny dzień na Helu spędziliśmy na poszukiwaniu fortyfikacji, rozrzuconych po helskich lasach. Rano zameldowaliśmy się na przystani przy Targu Rybnym w Gdańsku, by już dwie godziny później schodzić z pokładu katamaranu w Helu.

1. stanowisko ogniowe 27. Baterii Artylerii Stałej
1. stanowisko ogniowe 27. Baterii Artylerii Stałej

Wspomnienie zimnej wojny

Fortyfikacje Helu widać jeszcze z terenów miasta. To cztery stanowiska ogniowe 27. Baterii Artylerii Stałej Cypel-Hel. Trzy działa pocięto i wywieziono w latach 90-tych - zostało jedno, dzielnie opierające się morskiemu żywiołowi. Niewielu odwiedzających jednak wie, że wszystkie Baterie Artylerii Stałej powstały w wyniku zimnowojennych zbrojeń, a nie podczas II wojny światowej, jak mogłoby się wydawać. Działom towarzyszyły schrony i magazyny, ale i efektowny punkt kierowania ogniem, który obecnie jest otwarty i możliwy do dzikiego 'zwiedzania'.

Kopuła dalmierza 13. BAS, w tle główny punkt kierowania ogniem
Kopuła dalmierza 13. BAS, w tle główny punkt kierowania ogniem

Kilkaset metrów dalej znajduje kolejna, 13. BAS, zlokalizowana na obiektach przedwojennej 31. Baterii im. Heliodora Laskowskiego, znanej między innymi z wojennych potyczek z okrętem Schleswig-Holstein. Zwiedzić można jedyne zachowane działo z kopułą maskującą, bedące obiektem muzealnym. Kawałek dalej, w cieniu helskiej latarni morskiej, stoi budynek dalmierza na który odważni mogą się wspiąć by z bliska obejrzeć kopułę.

Bateria duńska - schron amunicyjny
Bateria duńska - schron amunicyjny

Odnawiają helskie fortyfikacje

Na północno-wschodnim krańcu Półwyspu Helskiego zlokalizowana została przed wojną bateria 'duńska', nazwana tak od kraju, dla którego była pierwotnie produkowana przez szwedzkie zakłady zbrojeniowe Bofors. Obecnie, dzięki właśnie sponsorowi z Danii, firmie Hamilton Poland, Muzeum Obrony Wybrzeża przywraca baterii dawny wygląd. Uporządkowano teren, odnowiono wnętrza schronów, wyznaczono trasy dojścia, a w planach jest nawet budowa atrapy dawnego działa.

Zapasowy punkt kierowania ogniem 3. Baterii Artylerii Stałej
Zapasowy punkt kierowania ogniem 3. Baterii Artylerii Stałej

Nieznany los dział Gryfa

Interesująca jest historia dział ze spalonego przez Niemców ORP 'Gryf', który zdołał dotrzeć do helskiego portu. Polacy wymontowali dwa ocalone działa, przewieźli je przez helskie piaski i postawili w miejscu, które... polscy fascynaci militariów i eksploracji odkryli dopiero w 2005 roku! Do dziś jednak nie wiadomo, co Niemcy zrobili z samymi działami po kapitulacji Helu. W tej samej okolicy obejrzeć można kompletny dalmierz 3. Baterii Artylerii Stałej.

W kierunku Góry Szwedów
Plaża Półwyspu Helskiego pod Górą Szwedów

Dawna latarnia na Górze Szwedów

Niestety, dzisiaj nie można już zobaczyć stojących jeszcze kilka tygodni temu schronów i stanowisk startowych rakiet 64. Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej niedaleko Juraty. Pozostały po nich tylko ślady spychaczy, porządkujących teren pod nowe inwestycje hotelowe. Można za to wciąż oglądać dawną latarnię na Górze Szwedów. Zamknięta i niedostępna zimą, gdy dotarliśmy tu na biegówkach, teraz stoi otworem. By wejść po ażurowej konstrukcji na górny taras trzeba mieć więcej odwagi niż... ja ;). O podziwianiu widoku nie można już mówić w przypadku innej dawnej latarni Jastarnia-Bór - kierując się GPS-em odnalazłem jedynie niewielki kopiec fundamentów.

Schron Sęp na plaży nad Morzem Bałtyckim
Schron Sęp na plaży nad Morzem Bałtyckim

Ośrodek Oporu Jastarnia

Duże wrażenie robią obiekty Ośrodku Oporu Jastarnia. Wybudowane tuż przed wojną ciężkie bojowe obiekty miały bronić w najwęższym miejscu mierzei dostępu do strategicznego portu wojennego w Helu. Kilka potężnych konstrukcji rozstawionych jest w dwu rzędach w lasach Jastarni. W planach posiadały wieże bojowe z uzbrojeniem artyleryjskim, jednak wybuch wojny przeszkodził w transporcie kolejowym bojowego wyposażenia z południa Polski. Dziś w jednym ze schronów urządzono militarną placówkę muzealną, a dotrzeć do wszystkich można piękną leśną trasą z Jastarni po niebieskim szlaku turystycznym.

Rajska plaża na Helu
Rajska plaża w okolicach Jastarni

Rajska plaża na Helu

Podróżując po Mierzei Helskiej trudno oprzeć się zachwytowi na widok pięknych helskich plaży. Podejrzewam, że wielu zapytanych o miejsce wykonania zdjęcia, odpowiedziało by egzotycznymi rajskimi destynacjami, podczas gdy wystarczy piękna pogoda, chęc dotarcia w nowe, rzadko odwiedzane zakątki polskiego wybrzeża, by wspaniały nadmorski krajobraz mieć wyłącznie dla siebie. Bez konieczności podróżowania na drugi kraniec naszego globu.

Tych i innych obiektów na Półwyspie Helskim jest kilkadziesiąt, wszystkie stoją na terenach dostępnych dla każdego, po tym jak w latach 90-tych opuściło je wojsko. Niszczeją, są rozkradane przez 'kolekcjonerów' czy złomiarzy. Jak jednostka rakietowa w Juracie bywają także burzone pod przyszłe inwestycje mieszkaniowe. Łapcie więc za rowery, wsiadajcie w pociąg czy katamaran, GPS w kieszeń i na Hel!